کنترل بیولوژیک بیماری پوسیدگی ذغالی خربزه با عامل macrophomina phaseolina با استفاده از باکتری های ریزوسفر

پوسیدگی ذغالی ریشه با عامل macrophomina phaseolina یکی از مهم¬ترین بیماری¬های خربزه است. نشان¬ داده شده است باکتری¬های ارتقاء¬دهنده رشد گیاه plant growth promoting rhizobacteria (pgpr) که در ارتباط نزدیکی با ریشه گیاه زندگی می¬کنند، برای رشد و کنترل بیماری گیاه مفید هستند. به منظور بررسی این موضوع، ?? جدایه باکتری از خاک ریزوسفر گیاهان خربزه روی محیط کشت غذایی دارای آگار جدا و خالص¬سازی شد. از میان آن¬ها ? جدایه توانایی آنتاگونیستی بالایی (??/?? الی ??/?? درصد) در آزمون کشت متقابل اولیه علیه قارچ عامل بیماری نشان دادند. نتایج بررسی¬های تکمیلی نشان داد در آزمون تولید آنتی بیوتیک جدایه¬های b2، b11 و b12 با ??? درصد، در بررسی تأثیر تولید متابولیت¬های فرار ضدقارچی جدایه ¬b2 با ??/?? درصد و در آزمون بررسی ترشحات مایع برون یاخته¬ای در غلظت ?? درصد جدایه b2 با ??/?? درصد قادر به بیشترین بازداری رشد رویشی قارچ بیمارگر بود و برای مطالعه در شرایط گلخانه¬ای انتخاب شد. ارزیابی غلظت¬¬های مختلف کربوکسی تیرام بر جدایه های باکتری نشان داد حتی غلظت 5/1 در هزار¬ قارچ¬کش فاقد اثر ضدباکتریایی بود، در نتیجه می¬توان از آن به مقدار کمتری در ترکیب با جدایه-های باکتری آنتاگونیست استفاده نمود که از نظر محیط زیستی نیز ایمن است. مطابق با نتایج آزمون¬های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی افتراقی همه جدایه¬ها در جنس bacillus sp. قرار گرفتند. شناسایی چهار جدایه برتر (b2, b11, b12, bkn) به کمک تجزیه و تحلیل ناحیه gyr a صورت گرفت. نتایج نشان داد این جدایه¬ها متعلق به گونه b. amyloliquefaciens هستند. این چهار جدایه آنتاگونیست به صورت تیمار بذری در آزمون گلخانه استفاده شد. گونه b. amyloliquefaciens b2 هم در حضور عامل بیماریزا و هم در غیاب آن در مقایسه با شاهد موجب افزایش شاخص¬های رشد گیاه شد. ارزیابی جمعیت این باکتری¬های آنتاگونیست در آزمون گلخانه نشان داد جمعیت آنتاگونیست بعد از تلقیح به خاک افزایش یافت. در بررسی اثر دو نوع فرمولاسیون این آنتاگونیست در ارتقاء رشد گیاه نیز مشخص شد آنتاگونیست فرموله شده با میکروکپسول در شاخص وزن تر اندام هوایی و ریشه به ترتیب با ??/?? و ??/?? درصد و آنتاگونیست فرموله شده با cmc و نیز فرموله¬شده با میکروکپسول در شاخص وزن خشک ریشه با ??/?? درصد افزایش در مقایسه با شاهد که فاقد آنتاگونیست بود، بیشترین تأثیر را در ارتقاء رشد گیاه داشت. در بررسی اثر بیوکنترلی فرمولاسیون ها نیز مشخص شد در شاخص های وزن تر اندام هوایی و ریشه، وزن خشک اندام هوایی و ریشه آنتاگونیست فرموله شده با میکروکپسول به ترتیب با ??/??، ??/??، ??/?? و ??/?? درصد افزایش در مقایسه با شاهد که دارای قارچ بیمارگر به تنهایی بوده، بیشترین تأثیر را روی شاخص های گیاه داشت. نتایج بررسی پایداری فرمولاسیون¬ها نشان داد فرمولاسیون میکروکپسول نگهداری¬شده در دمای اتاق بهتر از سایر موارد بود و بعد از گذشت 24 هفته تراکم جمعیت باکتری در دمای اتاق ??3 بود. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش، می-توان از جدایه های باسیلوس به عنوان روش تکمیلی و در تلفیق با سایر روش ها از جمله کنترل شیمیایی برای کنترل این بیماری استفاده کرد.